การจัดการความรู้ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลำพูน เขต 2

การเรียนรู้ในโลกปัจจุบันมีการเรียนหลากหลายรูปแบบ ด้วยความที่โลกมีความก้าวล้ำทางด้านเทคโนโลยีการสื่อสาร และมีอุปกรณ์ ที่เป็นอุปกรณ์ช่วยในการเรียนรู้ที่เป็นอิเล็กทรอนิคส์อยู่มากมาย จากที่แต่ก่อนการเรียนรู้ สามารถเรียนรู้ได้จากตำรา หนังสือ หรือจากคำสอน แต่ในยุคนี้ หนังสือ คงไม่มีความหมายมากเท่าไหร่นัก เพราะความก้าวล้ำทางเทคโนโลยี มีอุปกรณ์ต่างๆที่ช่วยให้เรียนรู้ อ่านบทความต่างๆ ได้อย่างง่ายดาย โดยไม่ต้องเดินเข้าไปที่ห้องสมุด “การเติบโตของเทคโนโลยีเพื่อการสื่อสารในช่วงระยะสิบปีที่ผ่านมาเป็นพื้นฐานสำคัญที่ส่งเสริมให้ผู้เรียนสามารถเข้าถึงแหล่งข้อมูลข่าวสาร และสาระความรู้ได้อย่างไร้ขอบเขต นั่นคือ ทุกคนสามารถติดต่อสื่อสารกัน และเข้าถึงข้อมูลได้จากทุกหนแห่ง และตลอดเวลา โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากการใช้อินเทอร์เน็ต และคลื่นลูกใหม่ที่กำลังจะก้าวเข้ามามีอิทธิพลอย่างมากต่อการสื่อสารของผู้คนก็คือ เครือข่ายไร้สาย หรือ การติดต่อผ่านทางอุปกรณ์พกพาต่างๆ เช่น เครื่องโทรศัพท์มือถือ และคอมพิวเตอร์ขนาดพกพาอื่นๆ ที่มีความสามารถคล้ายกัน”[1] ก่อนที่จะเรียนรู้แบบ M-Learning on Tablet เรามาทำความรู้จักกับ M-Learning และ Tablet กันก่อนว่ามีความเป็นมา ความหมายและลักษณะสำคัญอย่างไร

สำหรับความเป็นมาของ M-Learning ถือเป็นการพัฒนาการของนวัตกรรมการเรียนการสอนที่เริ่มต้นมาจากนวัตกรรมการเรียนการสอนทางไกล หรือ d-Learning (Distance Learning) คือ สื่อการเรียนการสอนทางไกลผู้เรียนจะเรียนด้วยตัวเองที่บ้านโดยไม่ต้องเดินทางไปเรียนที่ต่างประเทศหลักสูตรนี้จะเปิดรับสมัครตลอดทั้งปีซึ่งเปิดโอกาสให้ผู้ที่สนใจสมัครเรียนได้โดยไม่จำเป็นต้องเป็นนักเรียนหรือนักศึกษาเท่านั้น และการจัดการเรียนการสอนแบบ e-Learning (Electronic Learning) คือ เป็นการเรียนรู้ผ่านสื่อทางเครือข่ายอินเทอร์เน็ต หรือเครือข่ายไร้สายด้วยเทคโนโลยีการสื่อสาร ที่มีพัฒนาการอย่างต่อเนื่องซึ่งเกี่ยวข้องกับ การ
เรียนรู้ การสื่อสาร เทคโนโลยีสารสนเทศ ของมนุษย์ E-Learning เป็นคำที่มีความหมายค่อนข้างกว้าง และครอบคลุมการใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์มากมาย เช่น คอมพิวเตอร์ และอินเทอร์เน็ตเพื่อส่งเสริมให้เกิดการเรียนรู้
ดังภาพประกอบต่อไปนี้

ความสัมพันธ์ระหว่าง D-Learning E-Learning และ M-Learning

ความหมาย ลักษณะสำคัญของ M-Learning

สำหรับความหมายของ M-Learning มีการให้คำจำกัดความของ M-Learning นั้นน่าจะแยกพิจารณาเป็น 2 ส่วน จากรากศัพท์ที่นำมาประกอบกัน ก็คือ

1. Mobile (Devices) หมายถือ อุปกรณ์คอมพิวเตอร์ หรือ โทรศัพท์มือถือ และเครื่องเล่น หรือแสดงภาพที่พกพาติดตัวไปได้ ดังที่จะได้ยกตัวอย่างต่อไป

2. Learning หมายถึงการเรียนรู้ เป็นการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมอันเนื่องมาจากบุคคลปะทะกับสิ่งแวดล้อมจึงเกิดประสบการณ์ การเรียนรู้เกิดขึ้นได้เมื่อมีการแสวงหาความรู้ การพัฒนาความรู้ความสามารถของบุคคลให้มีประสิทธิภาพดีขึ้น รวมไปถึงกระบวนการสร้างความเข้าใจ และถ่ายทอดประสบการณ์ที่เป็นประโยชน์ต่อบุคคล

เมื่อพิจารณาจากความหมายของคำทั้งสองแล้วจะพบว่า Learning นั่นคือแก่นของ M-Learning เพราะเป็นการใช้เทคโนโลยีเครือข่ายไร้สายเพื่อให้เกิดการเรียนรู้ ซึ่งก็คล้ายกับ E-Learning ยุคศตวรรษที่ 21 ที่เป็นการใช้เครือข่ายอินเทอร์เน็ตเพื่อให้เกิดการเรียนรู้

ลักษณะที่สำคัญของ m-Learning คือ เป็นการเรียนทางไกล และเวลาที่ไม่ตรงกันระหว่างครูและนักเรียน การเรียนแบบอิเล็กทรอนิกส์ วิธีการใหม่ของการศึกษาทางไกลที่มีพื้นฐานด้านเทคโนโลยีสารสารเทศ ที่ประกอบด้วยเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์ และเทคโนโลยีโทรคมนาคม เป็นการเรียนรู้ที่ครูและนักเรียนสามารถติดต่อกันได้จากที่ห่างไกลและเวลาเดียวกันได้

ความหมาย ลักษณะสำคัญของ Tablet

สำหรับความหมายของ แท็บเล็ต – Tablet ในความหมายแท้จริงแล้วก็คือแผ่นจารึกที่เอาไว้บันทึกข้อความต่างๆโดยการเขียน (อาจจะเป็นกระดาษ, ดิน, ขี้ผื้ง, ไม้) และมีการใช้กันมานานแล้วในอดีต แต่ในปัจจุบันมีการพัฒนาคอมพิวเตอร์ที่ใช้แนวคิดนี้ขึ้นมาแทนที่ซึ่งมีหลายบริษัทได้ให้คำนิยามที่แตกต่างกันไป หลักๆแล้วก็มี 2 ความหมายด้วยกันคือ "แท็บเล็ต พีซี(Tablet Personal Computer)" และ "แท็บเล็ต คอมพิวเตอร์ (Tablet Computer) หรือเรียกสั้นๆว่า แท็บเล็ต (Tablet)

แท็บเล็ต พีซี (Tablet personal computer) คือ "เครื่องคอมพิวเตอร์ส่วนบุคคลที่สามารถพกพาได้และใช้หน้าจอสัมผัสในการทำงานเป็นอันดับแรก ออกแบบให้สามารถทำงานได้ด้วยตัวมันเอง" ซึ่งเป็นแนวคิดที่ได้รับความสนใจเป็นอย่างมากหลังจากทาง Microsoft ได้ทำการเปิดตัว Microsoft Tablet PC ในปี 2001 แต่หลังจากนั้นก็เงียบหายไปและไม่เป็นที่นิยมมากนัก

ส่วนแท็บเล็ต คอมพิวเตอร์ (Tablet Computer) หรือเรียกสั้นๆว่า แท็บเล็ต (Tablet) คือ เครื่องคอมพิวเตอร์ที่สามารถใช้ในขณะเคลื่อนที่ได้ขนาดกลางและใช้หน้าจอสัมผัสในการทำงานเป็นอันดับแรก
มีคีย์บอร์ดเสมือนจริงหรือปากกาดิจิตอลในการใช้งานแทนที่แป้นพิมพ์คีย์บอร์ด และมีความหมายครอบคลุมถึงโน๊คบุ๊คแบบconvertible ที่มีหน้าจอแบบสัมผัสและมีแป้นพิมพ์คีย์บอร์ดติดมาด้วยไม่ว่าจะเป็นแบบหมุนหรือแบบสไลด์ก็ตาม

สรุปความหมายของ แท็บเล็ต (Tablet) คือ คอมพิวเตอร์พกพาหรือคอมพิวเตอร์ที่สามารถใช้งานขณะเคลื่อนที่ได้ มีขนาดกลางที่มีหน้าจอแบบสัมผัสในการใช้งานเป็นหลัก และสามารถใช้งานได้กับระบบเครือข่ายไร้สายและมีฟันก์ชันการทำงานที่สามารถทำได้หลายอย่างมากกว่าคอมพิวเตอร์ทั่วไป

ในการเรียนรู้ แบบ M-Learning เป็นการเรียนที่สามารถเรียนได้ทุกทีทุกเวลา ได้ทุกสถานที่ และมีอุปกรณ์ในการเรียนร็มากมาย เช่น Notebook computers, Personal Digital Assistant (PDA), Cellular phones, Smart Phones และTablet PC และในการเรียนรู้แบบ M-Learning เป็นการเรียนร็ที่สามารถเรียนได้ในหลากหลายรูปแบบ เรียนแบบตามหลักการเรียนการสอนที่มีหลักสูตรการเรียนการสอนเข้ามาเกี่ยวข้อง การเรียนรู้ที่เป็นอิสระ หรือการติดต่อสื่อสาร หาคู่มือการทำงาน ดาวน์โหลด Application ใหม่ๆ หรือแม้กระทั้งการดูหนัง ฟังเพลง ก็สามารถเป็นการเรียนรู้ได้เช่นเดียวกัน และในบทความนี้ จะยกตัวอย่างการเรียนรู้แบบ M-Learning กับ Tablet จากงานวิจัยเรื่อง “Using a Handheld Concept Mapping Tool for Cooperative Learning” [2] คือการเรียนโดยใช้โปรแกรม PicoMap เป็นการให้ผู้เรียนสามารถสร้างผังความคิดลงบนเครื่องมือช่วยสอนส่วนบุคคลแบบดิจิทัล โดยการนำมาใช้ในการเรียนอารสอนกับนักศึกษาพยาบาล พบว่า หากใช้เครื่องมือช่วยงานส่วยบุคคลแบบดิจิทัลสามารถทำให้ผู้เรียนสร้างผังความคิดได้ดี และผู้เรียนมีปฎฺสัมพันธ์แบบร่วมมือการเรียนรู้มากขึ้น มีการแลกเปลียนผังความคิดที่สร้างขึ้นระหว่างกันด้วยระบบเครือข่ายไร้สาย และผู้เรียนสารมารถใช้เครื่องช่วยงานส่วนบุคคลแบบดิจิทัลเป็นสือสำหรับนำเสนอผังความคิดในการอภิปรายกลุ่มในชั้นเรียนได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งนี้เพราะก่อนการใช้เครื่องช่วยงานส่วนบุคคลแบบดิจิทัลในกิจกรรมการเรียนการสอนได้มีการจัดฝึกอบรมการใช้เครื่องช่วยงานส่วนบุคคลแบบดิจิทัลให้กับนักศึกษาพยาบาลก่อนจะมีการเรียนการสอนจริง

มีการกำหนดบทบาทของอุปกรณ์ (Tablet) ที่จะนำมาใช้กับการเรียนการสอน เตรียมโปแกรมต่างๆให้พร้อมก่อนที่จะทำการเรียนการสอน และมีขั้นตอนในการดำเนินการดังนี้

1. การวาดแผนที่ความคิด: .ให้นักเรียนสร้างแผนที่ความคิดใน Tablet โดยมีโปรแกรมรองรับในการสร้างแผนที่ความคิด เช่น PicoMap , Edraw Mind Map

2. การแลกเปลี่ยนผังความคิด: เมื่อมีอุปกรณ์เหมือนกันสามารถแลกเปลียนความคิดกันได้

3. ทำการอัพโหลดงานของนักเรียน: เมื่อสร้างแผนที่ความคิดเสร็จแล้ว นักเรียนสามารถอัพโหลดงานของตัวเองให้ครูผู้สอนได้ ด้วยอุปกรณ์ที่ใช้อยู่

4. ดาวน์โหลดสื่อการเรียน: นักเรียนสามารถดาวน์สื่อการเรียนการสอนหรือวิดีโอของครูผู้สอนมาไว้ที่เครื่องของตัวเองได้ ผ่านอุปกรณ์ Tablet โดยอาศัยเครือข่ายไร้สาย

5. การดูวิดีโด: อุปกรณ์ Tablet สามารถดูวิดีโอหรือสื่อการสอนของครูมาศึกษาดูก่อนได้ โดยที่ไม่ต้องเรียนอยู่แค่ในห้องเรียนและสามารถปรึกษาเกี่ยวกับการเรียนรู้ได้จากครูผู้สอนได้ด้วย

6.การนำเสนอ: ในการนำเสนองานของนักเรียน สามารถส่งงานให้กับครูผู้สอนหรือนำเสนอผ่านอุกรณ์ Tablet เพื่อต่อเข้ากับโปรเจคเตอร์ได้โดยตรง เป็นการเรียนการสอนที่สะดวก และสามารถเรียนรู้ได้ทุกสถานที่และตลอดเวลา

ส่วนในการเรียนรู้แบบ M-Learning ของไทยในปัจจุบันมหาวิทยาลัยชั้นนำของประเทศ ได้นำระบบการเรียนการสอนยุคใหม่ m-Learning มาประยุกต์ใช้สำหรับการจัดการเรียนการสอน ตัวอย่างเช่น

“พัฒนาระบบ RUMobileLearning จะอำนวยความสะดวกช่วยประหยัดเวลาและ ค่าใช้จ่ายรวมทั้ง การเพิ่มช่องทางในการศึกษาอีกทางหนึ่งให้แก่นักศึกษามหาวิทยาลัยรามคำแหงที่ มีกว่า 6 แสนคนนับเป็นความภาคภูมิใจของมหาวิทยาลัยที่ก้าวล้ำนำเทคโนโลยีที่ ทันสมัยมาพัฒนาระบบการศึกษาของประเทศไปสู่ประชาชนอย่างทั่วถึงและไร้ขีดจำกัด”[3]

และในปัจุบันสัญญาการพัฒนาของโทรศัพท์มือถือจะก้าวล้ำเกินคอมพิวเตอร์พีซีและวิธีการในการเรียนรู้ การเรียนรู้ผ่านทางโทรศัพท์ การเชื่อมต่อระบบอินเตอร์เนตต่างๆ จะมีความสะดวกสบายมากว่าคอมพิวเตอร์พีชีอยู่มาก และในอนาคตการพัฒนาการเรียนการสอนและการเรื่องรู้แบบเคลื่อนที่คงได้รับความนิยมเป็นจำนวนมากเพราะความไวของเทคโนโลยีในการพัฒนาที่สามารถพัฒนาออกมาได้อย่างรวดเร็วจนสังคมโลกแทบจะตามไม่ทันเทคโลโลยี

กล่าวโดยสรุป M-Learning on Tablet เป็นการเรียนรู้ผ่านอุปกรณ์คอมพิวเตอร์พกพาแบบไร้สาย และการก้าวล้ำและการพัฒนาของสังคมโลก เป็นการเรียนรู้ที่มีส่วนช่วยให้มีความสะดวกสบายในหารทำงาน มีเป็นขั้นเป็นตอนในการเรียนรู้ และมีรูปแบบที่หลากหลาย สามารถทำงานได้หลายหน้าที่ เช่น การเรียนการสอนผ่านระบบเครือข่ายไร้สาย การสื่อสารด้วยวีดีโอ การสร้าแผนความคิด การแลกเปลียนการเรียนรู้ สารมารถที่จะเรียนรู้กับอุปกรณ์สื่อสารที่เป็นอุปกรณืพกพาที่เรียนว่า การเรียนรู้แบบ M-Learning ที่จึงทำให้ M-Learning กำลังเป็นที่นิยมและกำลังก้าวเข้ามาสู่การเรียนรู้คู่กับสังคมอย่างแท้จริง เนื่องจากความเป็นอิสระของเครือข่ายไร้สาย ที่สามารถเข้าถึงได้ทุกที่ ทุกเวลา อีกทั้งจำนวนเครื่องคอมพิวเตอร์แบบพกพาที่ใช้เป็นเครื่องมือนั้นมีจำนวนเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ สิ่งสำคัญของ M-Learning ขึ้นอยู่ที่ การเรียนรู้ และการมุ่งพัฒนาเพื่อให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้อย่างมีประสิทธิภาพที่แท้จริง เพราะความก้าวล้ำทางเทคโนโลยี การเรียนรู้จึงเป็นการเปิดโลกกว้างและเป็นการเรียนรู้ที่ไร้พรมแดน

Chen,Y. S. 2004. A Mobile Butterfly Watching Learning System for Supporting (Online). Retrieved May 30,2012, from http://www.csie.ntpu.edu.tw/~yschen/mypapers/

Greene, K. (2006, 14 June). Better Mobile Web Browsing. Retrieved 9 October, 2007, from http://www.technologyreview.com/read_article.aspx?id=16985

Lai, Chin-Yuan. (2005). Using a Handheld Concept Mapping Tool for Cooperative Learning.

Ryu, H. (2007). The Status-quo of Mobile Learning. Retrieved April 11, 2007, from http://tur-www1.massey.ac.nz/~hryu/MobileLearning_v2.pdf

The Economist Intelligence Unit, & The IBM Institute for Business Value. (2006). The 2006 e-readiness rankings. Retrieved Jan 24 2007, from http://graphics.eiu.com/files/ad_pdfs/2006Ereadiness_Ranking_WP.pdf

Watson, H., & White, G. (2006). MLEARNING IN EDUCATION – A SUMMARY. Retrieved 20 Feb, 2006, from http://www.educationau.edu.au/jahia/webdav/site/myjahiasite/shared/site/mLearning.pdf

ดร.พูลศรี เวศย์อุฬาร. M-Learning.(ออนไลน์). แหล่งที่มา http://thaimlearning.blogspot.com/2007/02/mobile-learning-mlearning.html. 16 มีนาคม 2555

ศูนย์ปฏิบัติการคอมพิวเตอร์ สถาบันคอมพิวเตอร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง. (2548, 25 Sept). ม.รามฯ เปิดเรียนทางมือถือ.Retrieved Oct 20, 2006, from http://www.ctc.ru.ac.th/ctc3_news/ctcnews/index.php?op=shownews&code=114

[1] ดร.พูลศรี เวศย์อุฬาร

[2] Chin-Yuan Lai (2005)

[3] มหาวิทยาลัยรามคำแหง http://www.m-learning.ru.ac.th

ผู้เขียน : พรกมล พงศามงคล
หน่วยงาน : นิสิตปริญญาโท มหาวิทยาลัยนเรศวร
ศุกร์ ที่ 18 เดือน พฤษภาคม พ.ศ.2555